"Nie ma nic oprócz form/w pustce--niebrzydkich/i bez piękna"-- Michael McClure (20/10/1932-4/5/2020)

McClure, jeden z najciekawszych przedstawicieli kontrkultury amerykańskiej i poetów Beat Generation, zmarł wczoraj w San Francisco. Razem z Allenem Ginsbergiem, Garym Snyderem, Philipem Lamantia i Philipem Whalenem wystąpił podczas słynnego wydarzenia poetyckiego San Francisco Six Gallery Reading w 1955 roku (Ginsberg właśnie wtedy po raz pierwszy publicznie odczytał Skowyt). Czytał swoje utwory lwom w zoo. Napisał kontrowersyjną sztukę The Beard. Przedstawienia kończyły się interwencjami policji i aresztowaniami aktorów, a czasami także reżyserów i producentów, którzy zbierając jeszcze owacje byli wyprowadzani ze sceny. Autor wielu książek poetyckich, kilku powieści, tekstów piosenek (np. słynnej "Mercedes Benz", wykonywanej przez Janis Joplin). Współpracował, między innymi, z Rayem Manzarkiem i Terrym Rileyem. Bliski przyjaciel Jima Morrisona z The Doors. Dziennikarz muzyczny. Zdobywca wielu prestiżowych nagród i wyróżnień, takich jak Guggenheim Fellowship, Obie Award, Alfred Jarry Award, grantów NEA (National Endowment for the Arts) oraz Fundacji Rockefellera. To także Pat McLear z powieści Kerouaca Big Sur.

Najciekawiej pisała o nim poetka Leslie Scalapino, która zredagowała i opatrzyła wstępem zbiór jego utworów Of Indigo and Saffron: Michael McClure, New and Selected Poems (University of California Press, 2011). "To nie jest zwykłe wydanie wierszy zebranych", pisała Scalapino, "mój wybór opiera się na śledzeniu pewnych gestów związanych z najważniejszymi elementami poezji Michaela McClure'a; w szczególności, widocznej w jego twórczości walce o zrozumienie 'istnienia' jako (a także w nawiązaniu do) języka poezji--ponieważ język ten jest inscenizacją 'istnienia'". (1)

Interpretując wiersz McClure'a "Peyote Poem", napisany dzień po pierwszym eksperymencie autora z zażyciem pejotlu, Scalapino nawiązała do utworu w sposób bardzo dla siebie charakterystyczny, czyli skupiony na sposobie w jaki poezja McClure'a rezonowała z jej myśleniem o poezji: "Gest języka jako ślad zmysłowego istnienia w związku z daną chwilą jest w poezji McClure'a związany z kryzysem: czyjeś życie jest zagrożone jako widzenie w jednym wymiarze, które jest widzeniem społecznym--a także widzenie (taka była jego wizja po pejotlu) jako chłód optycznego widoku zjawisk. Wypaść z chwili (wydarzenia--siebie, z obecności z tymi, których się kocha, chwili bycia z innymi, kompletnie) nie oznacza bycia w sobie, ani możliwości widzenia innych tylko kiedy są usunięci z chwili ich własnego istnienia ("JESTEŚ MOIMI WSPOMNIENIAMI CIEBIE") (...). Usunięty ze swojej chwili, ktoś mógłby jedynie patrzeć na rzeczywistość z zewnątrz. Robert Creeley określił praktykę artystyczną McClure'a jako "nierozproszoną osobliwość" (4). Tak jak Scalapino, McClure uważał "ten wysiłek aby dosłownie istnieć--i śledzić proces istnienia" za możliwy wyłącznie podczas pisania (5).

Cytowane fragmenty w moim tłumaczeniu pochodzą z książki pod redakcją Leslie Scalapino Of Indigo and Saffron: Michael McClure, New and Selected Poems (University of California Press, 2011). Na zdjęciu powyżej widoczny jest fragment wstępu Scalapino oraz fragment wiersza Michaela McClure'a "Peyote Poem".